Sự nghiệp Sofia Rotaru

Bà nổi tiếng với giọng ca sâu, dày, trữ tình, vẻ hấp dẫn bên ngoài, và một sự thừa nhận về mặt xã hội và tín ngưỡng.

Giai đoạn 1962-1967

Thành công đầu tiên của Sofia Rotaru bắt đầu năm 1962, khi bà 15 tuổi, với chiến thắng tại cuộc thi ở địa phương, sau đó bà giành giải nhất cấp tỉnh năm 1963 rồi đến thủ đô Kiev tham gia cuộc thi tài năng văn nghệ quần chúng toàn quốc Ukraina 1964 và giành chiến thắng ở giải này[1]. Cũng trong năm 1964, lần đầu tiên Sofia được biểu diễn tại Cung Đại hội Kremli.

Vì việc giành giải toàn Ukraina, ảnh bà được đăng lên bìa tạp chí "Ukraina" số 27 năm 1965, nhờ đó người chồng tương lai của bà là Anatoly Evdokimenko - cũng rất say mê âm nhạc - đã đem lòng yêu Sofia khi trông thấy tấm hình của nữ ca sĩ hát hay và xinh đẹp. Anatoly Evdokimenko tốt nghiệp trung cấp âm nhạc, chơi kèn trumpet, có dự định thành lập một nhóm nhạc. Ông trở về quê tìm gặp Sofia. Ông thổi kèn trong dàn nhạc nhẹ sinh viên và lập cho Sofia một ban nhạc nhẹ. Trước đó các bài hát của Sofia hầu như chỉ được đệm bằng đàn vĩ cầm và đàn tsymbal. Từ đó, trong các buổi biểu diễn của Sofia Rotaru thường có các bài hát dân ca, nhưng được phối khí theo phong cách hiện đại. Ca khúc nhạc pop đầu tiên mà Sofia thể hiện là bài "Mẹ" (Мама) của Bronhevitsky.

Sau chiến thắng tại cuộc thi cấp quốc gia và tốt nghiệp phổ thông, Sofia Rotaru xác định con đường trở thành ca sĩ. Bà vào học tại khoa Chỉ huy - Hợp xướng trường Nhạc Chernovtsy.

Giai đoạn 1968-1973

Năm 1968 Sofia Rptau ra trường. Bà được cử vào đoàn văn nghệ Liên Xô sang Bulgaria tham dự Liên hoan Thanh niên và Sinh viên thế giới lần thứ 9. Tại đây bà giành huy chương vàng và giải thưởng đầu tiên trong một cuộc thi của các bài hát dân gian với những ca khúc dân gian "Em đứng trên mỏm đá" (dân ca Ukraina), "Tôi yêu mùa xuân" (dân ca Moldova), "Valentina" (bài hát viết tặng Valentina Tereshkova, nữ du hành vũ trụ đầu tiên, khi ấy cũng có mặt tại Liên hoan).

Báo chí Bulgaria tràn ngập các tít lớn "Cô gái Sofia 21 tuổi đã chinh phục thủ đô Sofia". Chủ tịch Ban giám khảo Lyudmila Zykina nhận định: "Đây là một nữ ca sĩ có tương lai kì vĩ"[1]. Cùng năm đó, Sofia kết hôn với Anatoly Evdokimenko vừa học xong Đại học Chernivtsi và đến tháng 8 năm 1970 con trai của họ ra đời.

Rotaru bắt đầu con đường biểu diễn chuyên nghiệp từ năm 1971. Năm đó, đạo diễn Roman Alekseev làm bộ phim ca nhạc "Chervona ruta" (Червона рута) kể về mối tình giữa cô sơn nữ vùng Bukovina với chàng trai thành phố Donetsk. Sofia Rotaru được chọn vào vai nữ chính, bà cùng các ca sĩ khác thể hiện các bài hát của nhà thơ - nhạc sĩ Vladimir Ivasyuk, trong đó nổi nhất là bài "Chervona ruta". Bộ phim thành công vang dội, Sofia Rotaru nhận được lời mời về làm việc cho Nhạc viện Chernovtsy và thành lập một đoàn ca múa nhạc mang tên Chervona Ruta. Người chỉ đạo nghệ thuật của đoàn ca múa này chính là chồng bà Anatoly Evdokimenko. Về sau, Anatoly đã tốt nghiệp khoa Đạo diễn trường Đại học Văn hóa Kiev và trở thành người dàn dựng tất cả các chương trình biểu diễn của Sofia Rotaru[1].

Nhờ gặp gỡ với nhà thơ, nhạc sĩ Vladimir Ivansyuk mở đầu từ ca khúc "Chervona ruta", ông đã viết nhiều bài hát dành riêng cho Sofia và đoàn ca nhạc của bà, giúp bà trở thành ngôi sao ca nhạc. Những ca khúc đó được hát hàng nghìn lần trong các chương trình biểu diễn của Sofia Rotaru tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Sofia trở nên quen thuộc với khán thính giả các đài phát thanh và truyền hình. Năm 1972, Sofia Rotaru cùng đoàn ca múa Chervona Ruta mang chương trình "Các ca khúc và vũ khúc dân tộc của đất nước Xô Viết" đi lưu diễn tại Ba Lan.

Năm 1973, tại Bourgas (Bulgaria), bà tham gia cuộc thi "Golden Orpheus" và giành được nó giải nhất với bài hát "Thành phố của tôi" do Yevgeny Doga sáng tác và bài hát tiếng Bulgaria "Cánh chim" của T. Ruseva và D. Demyanova. Cùng năm, bà được vinh danh nghệ sĩ Liên Xô. Bài hát trong vai diễn "Codri" và "Thị trấn của tôi" bằng tiếng Moldova đã được ghi lại trong bộ phim «Весенние созвучия — 73».

Giai đoạn 1974-1979

Năm 1974, Sofia Rotaru tốt nghiệp Học viện Nghệ thuật Kishinev. G. Muzichesku và chiến thắng tại hội thi "Amber Nightingale" ở Sopot (Ba Lan), nơi bà biểu diễn "tưởng niệm" B. Rychkov và Vodograi Vladimir Ivasiuk. Trong một cuộc phỏng vấn bà nói rằng "điều quan trọng nhất cho một ca sĩ, đó là sự công nhận của công chúng và giải thưởng không mong muốn. Tôi là người biểu diễn đầu tiên của nhiều bài hát, một trong những nhà soạn nhạc yêu thích của tôi là Yevgeny Martynov".

Sự hợp tác với Yevgeny Martynov và nhà thơ Andrei Dementiev giúp Sofia Rotaru chiến thắng trong cuộc thi truyền hình "Ca khúc-74". Năm 1975, tại lễ hội "Ca khúc-75" Sofia Rotaru hát bài ca chung kết «Лебединая верность» và «Яблони в цвету». Năm 1976, Sofia Rotaru trở thành Nghệ sĩ nhân dân nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa xô-viết Ukraina và là người giành giải thưởng mang tên Ostrovsky của Đoàn thanh niên cộng sản Ukraina.

Cũng trong năm 1976, công ty Munich «Ariola-Eurodisc GmbH» (Sony BMG Music Entertainment) của Tây Đức mời Sofia Rotaru sang thu đĩa. Bà là ca sĩ Liên Xô duy nhất được mời sang thu đĩa tại Tây Đức [6][7][8].

Năm 1977, bà giành giải thưởng của Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Liên Xô cho album "Sofia Rotaru hát các bài hát của Vladimir Ivasyuk". Trong năm 1979, bà có trên 20 buổi biểu diễn tại Đông Đức, Tây Đức, Nam Tư, Rumania, Italia... vì bà hát được bằng tiếng Đức, tiếng Pháp, tiếng Ý, tiếng Serbi...

Giai đoạn 1980-1985

Năm 1980, Sofia Rotaru giành giải nhất tại cuộc thi âm nhạc quốc tế ở Tokyo (Nhật Bản) với bài hát "Lời hứa" (Обещание) của Nam Tư và được trao tặng Huân chương danh dự. Cùng năm, bà được mời đóng vai chính trong bộ phim truyện đoạt giải thưởng tại Liên hoan phim toàn Liên Xô "Tình yêu ơi, anh ở đâu?" (Где ты, любовь?).

Năm sau (1981), bà tiếp tục vào vai chính trong phim truyện "Tâm hồn" (Душа). Năm 1983, Sofia Rotaru được nhận danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân Cộng hoà xã hội chủ nghĩa xô-viết Moldova". Cùng năm, Sofia Rotaru có 137 buổi biểu diễn tại các trang trại tập thể và cơ quan nhà nước ở Crimea. Bà được trao danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân của Moldova.

Năm 1984, bài hát nổi tiếng Romatika - theo tiếng Moldova nghĩa là "lãng mạn" - được Sofia Rotaru trình bày tại lễ hội "Bài hát của năm". Rotaru được mời tham dự chương trình truyền hình Đông Đức và trình diễn bài hát bằng tiếng Đức tại đây.

Năm 1985, 2 album "Sofia Rotaru" và "Giai điệu dịu dàng" của bà bán chạy nhất trong năm với hơn 1 triệu bản, bà được Hãng sản xuất đĩa toàn liên bang Melodia trao tặng giải "Đĩa vàng". Tiếp đó bà được nhà nước xô-viết tặng huân chương "Tình hữu nghị các dân tộc".

Giai đoạn 1986-1989

Giữa những năm 1980 là thời điểm quan trọng đối với bà. Do thử nghiệm các phong cách nhạc khác như pop, rock, rap, các bài hát dòng dân ca của Sofia Rotaru mỗi ngày một ít đi trong các chương trình biểu diễn. Album "Tự bạch về tình yêu" ra là album cuối cùng gồm những bài hát mang âm hưởng dân gian.

Chia tay với đoàn ca múa nhạc Chervona Ruta, bà tìm những hướng mới cho hoạt động nghệ thuật. Bà gặp nhạc sĩ Vladimir Matetsky và thành quả từ sự hợp tác của họ là những bài hát mang phong cách nhạc pop rock như "Hoa oải hương" (Лаванда), "Ánh trăng" (Луна, луна), "Từng có nhưng đã qua", "Thiên nga hoang dã" (Дикие лебеди), "Cô thôn nữ" (Хуторянка), "Cầu vồng ánh trăng" (Лунная радуга), "Trái tim vàng" (Золотое сердце), "Tháng chín đã về" (Засентябрило), "Cuộc đời của tôi - tình yêu của tôi" (Жизнь моя - моя любовь)... đã nhanh chóng chiếm tình cảm của người hâm mộ. Bà đã hợp tác với Matetsky suốt 15 năm và đem đến cho công chúng rất nhiều bài hát hay.

Ngày 11 tháng 5 năm 1988, vì những cống hiến xuất sắc cho đất nước trong hoạt động văn hoá nghệ thuật, Sofia Rotaru trở thành ca sĩ nhạc pop đầu tiên được tặng danh hiệu "Nghệ sĩ Nhân dân Liên Xô". Tuy nhiên, Sofia Rotaru tiếp tục hát những bài hát tiếng Ukraina và đã duy trì những bài hát này trong phần đầu của chương trình ca nhạc.

Giai đoạn 1990-1999

Năm 1991, Sofia Rotaru biểu diễn chương trình kỷ niệm dành 20 năm hoạt động nghệ thuật của bà tại Moskva, được thực hiện dưới ánh đèn laser. Đó là chương trình "Hoa của Sofia Rotaru" tổ chức tại Thính phòng hòa nhạc Nhà nước Nga.

Sau khi Liên Xô tan rã, đất nước có nhiều khó khăn, nhưng Sofia Rotaru vẫn hoạt động không mệt mỏi trên con đường âm nhạc. Các đĩa CD nối tiếp nhau ra mắt: "Sofia Rotaru", "Hoa oải hương", "Những bài hát vàng 1985-1995", "Cô thôn nữ"... Năm 1995, Sofia Rotaru đóng vai chính trong bộ phim âm nhạc «Старые песни о главном» (đạo diễn Dmitry Fiks, nhà sản xuất Konstantin Ernst), biểu diễn bài hát «Каким ты был» (nhạc Dunayevsky, lời M. Isakovsky). Năm 1997, Sofia Rotaru đóng vai chính trong vở nhạc kịch «10 песен о Москве» (dự thảo Leonid Parfenov và Janeka Fayzieva), với bài hát «Москва майская» (âm nhạc AD và Pokrass DM, lời thơ của V. Lebedev-Kumach) biểu diễn cùng ban nhạc "Иванушки International».

Một sự kiện tạm thời ảnh hưởng tới sự nghiệp âm nhạc của bà trong thời gian ngắn. Ngày 16 tháng 9 năm 1997 mẹ Sofia Rotaru là Alexandra Rotaru mất ở tuổi 77 (sinh ngày 17 tháng 4 năm 1920), vì vậy bà liên tục hủy bỏ các buổi biểu diễn và lưu diễn theo lịch trình.

Những ca khúc Sofia Rotaru thể hiện trong các phim ca nhạc bà vào vai trở thành hit nhiều năm liền và bà tiếp tục đoạt các giải "Bài hát của năm":

  • 1996: "Đêm tình yêu" (Ночь любви) - L.Kvint, M.Denisov; "Trong trái tim anh không có chỗ cho em" (Нет мне места в твоём сердце) - V.Matetsky, M.Faibushevitch
  • 1997: "Đôi mắt buồn của anh" (Твои печальные глаза) - V.Matetsky, L.Vorontsov; "Đã có thời" (Было время) - V.Matetsky, M.Faibushevitch; "Chiếc áo len" (Свитерок) - V.Matetsky, A.Shaganov.

Bà là người có số lượng bài hát kỷ lục lọt vào chung kết các cuộc thi "Bài hát của năm" - 72 ca khúc (trong suốt 34 kì thi bà tham dự, từ 1973 đến 2008).

Sofia Rotaru được công nhận là "ca sĩ nhạc pop xuất sắc nhất năm 1996", "ca sĩ xuất sắc nhất Ukraina dòng nhạc pop truyền thống năm 1999" với giải "Chim lửa vàng". Ngoài ra bà còn được nhận nhiều huận chương: huân chương "Cộng hoà" của Moldova năm 1997, huân chương "Thánh Nikolai anh minh" của Nga năm 1998, huân chương "Công chúa Olga" hạng Ba của Ukraina năm 1999. Bà trở thành công dân danh dự của nước Cộng hoà tự trị Krym (1997), công dân danh dự của thành phố Chernovtsy (1998) và thành phố Yalta.

Từ năm 2000

Sofia Rotaru tại Kiev năm 2009.

Năm 2000, tại Kiev, Sofia Rotaru được công nhận là "Nhân vật của thế kỷ XX", "Ca sĩ xuất sắc nhất Ukraina thế kỷ XX", là "Giọng hát vàng Ukraina", "Người phụ nữ của năm". Cùng năm đó, Sofia Rotaru được trao giải thưởng "Ovation" danh cho đóng góp đặc biệt cho sự phát triển của nhạc pop Nga. Trong tháng 8 năm 2000 đã mở trang web chính thức của bà www.sofiarotaru.com.

Tháng 12 năm 2001, Sofia Rotaru đã ra mắt một buổi hòa nhạc solo mới để đánh dấu kỷ niệm 30 trong sự nghiệp nghệ thuật của bà mang tên "Cuộc sống của tôi tình yêu của tôi!".

Tổng thống Ukraina trước đây Leonid KuchmaTổng thống Nga Vladimir Putin đã trao giải thưởng cho Sofia Rotaru vào tháng 8 năm 2002 (trong sinh nhật lần thứ 55 của bà), ban cho bà cấp bậc cao nhất Anh hùng Ukraina cho "những cống hiến cá nhân xuất sắc trong bầu trời âm nhạc"[9], và huân chương "Vì sự nghiệp Quốc gia".

Tháng 3 năm 2003 bắt đầu một giai đoạn mới trong chặng đường nghệ thuật của Sofia Rotaru từ buổi trình diễn solo trong phòng hoà nhạc lớn "Nước Nga" ở Moskva. Các bài hát bà biểu diễn là "Điệu nhảy trắng" (Белый танец), "Một Ukraina" (Одна калина), "Một mình trong cuộc đời" (Один на свете), "Em không ngoái lại" (Я не оглянусь), "Anh là trái tim em" (Сердце ты моё), "Bầu trời - ấy là tôi" (Небо - это я)... của các nhạc sĩ Oleg Makarevitch, Ruslan Kvinta, Konstantin Meladze, nhà thơ Vitaly Kurovsky...

Dấu ấn trong năm 2004 là 2 buổi biểu diễn solo của Sofia Rotaru tại Chicago và Atlantic City (Mỹ). Theo một cuộc thăm dò của các cơ quan đánh giá xã hội học, Sofia Rotaru là ca sĩ được yêu thích nhất tại Nga liên tiếp trong các năm 2004[10], 2005[11]2006[12].

Ngày 7 tháng 8 năm 2007, Sofia Rotaru kủ niệm sinh nhật lần thứ 60[13]. Hàng trăm chính trị gia, người hâm mộ và các nghệ sĩ nổi tiếng từ khắp nơi trên thế giới đã đến Yalta chúc mừng bà. Bà được tổng thống Ukraina trao tặng huân chương "Vì phụng sự" hạng Hai.

Từ tháng 7 đến tháng 10 năm 2007 một loạt các show, gala kỷ niệm trọng thể sinh nhật thứ 60 người bà đã diễn ra tại Yalta (Ukraina), Sochi, Moskva (Nga). Đặc biệt tháng 10 năm 2007 tại điện Kremlin đã tổ chức những buổi trình diễn mừng Rotaru, với sự tham gia của các ca sĩ nổi tiếng của Nga như Alla Pugacheva, F. Kirkorov, I. Kobzon, L. Leshchenko, N. Babkin, LA Valley, VA Meladze, A. Varum, KM Orbakajte, M. Rasputin, N. Basque, V. Daineko.. và Ukraine như T. Povaly, Potap và Nastya Kamenskikh, Tanok...